W świecie cyberbezpieczeństwa termin zero-day exploit budzi wiele niepokoju wśród specjalistów i użytkowników. Ale co dokładnie oznacza? Omawiamy, czym jest zero-day, jakie luki wykorzystuje i na czym polega taki atak.
Zero-Day Exploit – co trzeba wiedzieć
Termin zero-day exploit odnosi się do ataku, w którym hakerzy wykorzystują luki w oprogramowaniu, o których producent nie jest jeszcze świadomy. Albo nie zdążył jeszcze wydać odpowiedniej łatki.
W praktyce oznacza to, że atakujący mają przewagę, ponieważ nawet najbardziej świadomi użytkownicy nie mają możliwości zabezpieczenia się przed nieznaną wcześniej luką.
Rodzaje Luk
Exploity zero-day mogą wykorzystywać różne rodzaje luk. Wśród najpopularniejszych wymieniamy:
- Błędy programowania. To przypadki, gdy błąd w kodzie źródłowym oprogramowania pozwala na wykonanie nieautoryzowanych działań, np. dostęp do wrażliwych danych
- Luki w zabezpieczeniach. Obejmują błędy w mechanizmach zabezpieczających, takich jak firewalle lub systemy uwierzytelniania
- Nieprawidłowa konfiguracja. Czasem problem leży w błędnej konfiguracji systemu, która pozwala atakującym na dostęp do zasobów, do których nie powinni mieć dostępu
Jak przebiegają ataki zero-day
Atak zero-day przebiega zazwyczaj w kilku etapach:
- Odkrycie luk. Atakujący odkrywa i wykorzystuje lukę w oprogramowaniu, która nie jest jeszcze znana publicznie ani producentowi
- Przygotowanie exploitu. Haker tworzy kod, który wykorzystuje znalezioną lukę w celu uzyskania nieautoryzowanego dostępu lub wykonywania działań w systemie ofiary
- Przeprowadzenie ataku. Haker wykorzystuje stworzony exploit, aby zaatakować system – często bez wiedzy użytkownika
- Wykrycie i reakcja. Ostatecznie, atak może zostać wykryty przez społeczność lub producenta oprogramowania. Wówczas zazwyczaj następuje proces tworzenia i wdrażania łatki, aby zażegnać lukę
Czym jest exploit?
Exploit to termin używany w dziedzinie cyberbezpieczeństwa. Odnosi się do kodu lub zestawu instrukcji, które wykorzystują słabości lub podatności w systemie, aplikacji lub sieci. Celem exploitu jest zwykle uzyskanie nieautoryzowanego dostępu, eskalacja uprawnień lub wykonanie działań, które normalnie nie byłyby dozwolone.
Istnieją różne rodzaje exploitów, takie jak zero-day exploit, SQL injection, buffer overflow exploit, czy cross-site scripting. Exploity są często wykorzystywane przez hakerów i cyberprzestępców w celu uzyskania nieautoryzowanego dostępu do systemów i danych.
Zero-day: skutki i zapobieganie
Skutki ataku zero-day mogą być bardzo poważne, w tym kradzież danych, szkody w systemie, a nawet sabotaż. Zapobieganie takim atakom jest trudne, ale istnieją pewne kroki, które pomagają w minimalizacji ryzyka. Co konkretnie mamy na myśli?
- Aktualizacja oprogramowania – regularne aktualizowanie systemów i aplikacji jest kluczowe, ponieważ producenci często wydają łatki naprawiające znane luki
- Rozwiązania zabezpieczające – korzystanie z zaawansowanych rozwiązań zabezpieczających, takich jak antywirusy i firewalle, pomaga w wykrywaniu i blokowaniu niektórych ataków
- Szkolenia – edukowanie użytkowników i pracowników na temat zagrożeń cyberbezpieczeństwa i dobrych praktyk może być skutecznym środkiem w ograniczaniu ryzyka
Współczesny świat cyfrowy jest pełen zagrożeń, a exploity zero-day stanowią jedno z najbardziej nieuchwytnych. Wiedza na temat tego, czym są, jakie luki wykorzystują i jak można się przed nimi chronić, jest nieoceniona w zapewnianiu bezpieczeństwa w sieci.
Przykład ataku zero-day
W maju 2023 r. odkryto krytyczne zagrożenie dla bezpieczeństwa w oprogramowaniu do transferu plików MOVEit Transfer. Umożliwia atakującym kradzież danych z organizacji.
Podatność typu zero-day, która została odkryta w zeszłym tygodniu przez firmę Progress, polega na słabości wynikającej z ataków SQL injection w produkcie do zarządzania transferem plików (MFT).
Ta luka (CVE-2023-34362) może pozwolić na eskalację uprawnień i nieautoryzowany dostęp.
Zane Bond, szef działu produktów w Keeper Security, mówi: — Atakujący może być w stanie wywnioskować informacje o strukturze i zawartości bazy danych MOVEit Transfer, a nawet zmieniać lub usuwać elementy bazy danych.
W swoim pierwotnym komunikacie Progress nie wspomniał o żadnych przypadkach wykorzystania tej luki. Jednak według bardziej aktualnego wpisu na blogu firmy Rapid7 (oraz zaktualizowanego komunikatu Progress), obecnie zaobserwowano aktywne wykorzystywanie tej podatności.
„Zauważyliśmy wzrost związanych przypadków od kiedy podatność została ujawniona publicznie 31 maja 2023. Informacje od Rapid7 wskazują, że podmioty wykorzystujące tę lukę zaatakowały szeroki zakres organizacji, szczególnie w Ameryce Północnej” — czytamy w poście na blogu.
Według informacji firmy, na dzień 31 maja było około 2500 publicznie dostępnych instancji MOVEit Transfer.
Podatność dotyczy wszystkich wersji MOVEit Transfer wydanych przed 31 maja 2023. Rapid7 ostrzega, że kluczowe jest szybkie zastosowanie dostępnych poprawek i łatek wydanych przez MOVEit.
Dodatkowo, użytkownicy MOVEit Transfer z integracją Microsoft Azure powinni natychmiast podjąć działania w celu zmiany kluczy przechowywania Azure.
Craig Jones, wiceprezes ds. operacji bezpieczeństwa w Ontinue, tłumaczy że przypadek MOVEit Transfer wykazuje uderzające podobieństwo do serii ataków SQLi na systemy przechowywania i transferu plików, z których najnowsze dotyczą urządzeń QNAP i wysokiego profilu ataku Clop na oprogramowanie GoAnywhere firmy Fortra do transferu plików. Ekspert ds. bezpieczeństwa dodał, że z punktu widzenia bezpieczeństwa aplikacji, podatność znaleziona w MOVEit Transfer stanowi przypomnienie o kluczowej roli dokładnej walidacji danych wejściowych, solidnej kontroli dostępu i bezpiecznych praktykach programowania w zabezpieczaniu przed tego typu atakami.
Komentując lukę, rzecznik MOVEit powiedział Infosecurity, że ich klienci byli i zawsze będą najwyższym priorytetem firmy. — Gdy odkryliśmy podatność, natychmiast rozpoczęliśmy śledztwo, poinformowaliśmy klientów MOVEit o problemie i udostępniliśmy natychmiastowe środki zaradcze. Wyłączyliśmy dostęp do MOVEit Cloud, aby chronić naszych klientów korzystających z chmury, opracowaliśmy poprawkę bezpieczeństwa w celu rozwiązania problemu — wyjaśnił.
I dodał: — Udostępniliśmy ją naszym klientom MOVEit Transfer i zaaplikowaliśmy u siebie, a następnie ponownie włączyliśmy MOVEit Cloud – wszystko w ciągu 48 godzin. Wdrożyliśmy również szereg walidacji przez strony trzecie, aby upewnić się, że poprawka wyeliminowała lukę.
Sprawdź też:
- Yubico YubiKey 5 NFC niezbędny do autentykacji
- Pośrednie ataki przez wstrzyknięcie monitu szkodzą ChatGPT
- Rodzaje cyberzagrożeń