Microsoft opublikował raport Microsoft Threat Intelligence, zawierający najnowsze dane i analizy dotyczące aktywności Rosji w przestrzeni cyfrowej. Dokument zawiera szczegółowe badania cyberataków przeprowadzonych przez Microsoft Digital Threat Analysis Center w pierwszym roku wojny w Ukrainie, włącznie z obserwacjami z ostatnich miesięcy, co pozwoliło na wnioskowanie na temat dalszych działań wojny hybrydowej.
- Microsoft dzieli się zebranymi danymi, aby przygotować kraje na ryzyko rozprzestrzeniania się ostatnich cyberataków i podać zalecenia, jak zwiększyć bezpieczeństwo
- Firma od samego początku rosyjskiej inwazji wspiera obronę cyfrową Ukrainy, a jej eksperci zajmujący się badaniem zagrożeń nadal pracują nad wykrywaniem, oceną i ochroną przed rosyjskimi cyberatakami oraz prowokacjami internetowymi
- Od początku wojny Rosja użyła co najmniej dziewięciu nowych typów oprogramowania niszczącego dane typu malware (tzw. wiperów) oraz dwa rodzaje ransomware (złośliwego oprogramowania szyfrującego informacje), skierowanych przeciwko ponad 100 ukraińskim organizacjom sektora rządowego i prywatnego
Mimo silnego partnerstwa w zakresie cyberochrony pomiędzy sektorem publicznym i prywatnym oraz gotowości i odporności Ukrainy, które umożliwiły skuteczną obronę przed większością ataków, aktywność Rosji nadal trwa.
W 2023 roku Rosja zintensyfikowała ataki szpiegowskie, celując w organizacje w co najmniej 17 krajach europejskich, szczególnie w agencje rządowe. W międzyczasie wojna w Ukrainie nadal trwa, a Rosja kontynuuje ataki przy użyciu oprogramowania Wiper, które usuwa informacje bezpowrotnie lub nadpisuje pliki, powodując, że stają się bezużyteczne.
Sprawdź: Rodzaje cyberzagrożeń
Specjaliści ds. cyberbezpieczeństwa Microsoft na bieżąco monitorują rozwój i wdrażanie nowych wariantów ransomware. Pod koniec listopada 2022 roku Microsoft i inne firmy zajmujące się bezpieczeństwem zidentyfikowały nową formę ransomware o nazwie Sullivan, która została użyta przeciwko celom ukraińskim obok ransomware Prestige, który Rosja wdrożyła w Ukrainie i Polsce w październiku 2022 roku.
Wiper ciągle w użyciu. Oprócz tego propaganda
Analizy wskazują, że Rosja będzie nadal prowadzić ataki szpiegowskie przeciwko Ukrainie i krajom partnerskim, a także destrukcyjne ataki w obrębie Ukrainy i potencjalnie poza nią – na przykład w Polsce, gdzie miało miejsce wcześniej w przypadku ataku Prestige, który przypisuje się grupie cyberprzestępców o nazwie Iridium z siedzibą w Rosji.
Rosyjska ofensywa hybrydowa obejmuje również narzędzia wpływu na opinię publiczną. Na przykład, rosyjska machina propagandowa ostatnio prowadziła działania skierowane w ukraińskich uchodźców rozsianych w całej Europie, próbując przekonać ich, że mogą zostać deportowani i wcieleni do ukraińskiego wojska.
Rosyjska kampania wpływu przyczyniła się do zwiększenia napięć społecznych w Mołdawii. Rosyjskie media promowały protesty, wspierając prorosyjską partię polityczną, zachęcając obywateli do żądania od rządu zapłaty za zimowe rachunki za energię.
W ramach innej związanej z Rosją kampanii o nazwie Moldova Leaks, publikowano rzekome przecieki od mołdawskich polityków, co jest tylko jednym z wielu przypadków operacji typu hack-and-leak, polegających na wykradaniu danych z komputerów ofiar i publikowaniu ich w zmanipulowany sposób w celu siania nieufności obywateli Europy wobec ich rządów.
Te i wiele innych przykładów działań znajduje się w nowym raporcie Microsoft Threat Intelligence na temat aktywności Rosji w przestrzeni cyfrowej. Publikacja ta zwraca również uwagę na wiele towarzyszących im ogólnych trendów.
Uwaga na rosyjskie poczynania w sieci
Po pierwsze, hybrydowa wojna Moskwy w Ukrainie nie poszła zgodnie z planem. Silne zaangażowanie ukraińskich i międzynarodowych obrońców sieci oraz ludność ukraińska zahartowana w walce z rosyjską propagandą nie pozwoliły Kremlowi na szybkie zwycięstwo, którego oczekiwano.
Po drugie, rosyjskie cyberataki zostały dostosowane do celów i wykorzystywanych technik, miały pomóc w gromadzeniu informacji wywiadowczych na temat Ukrainy i krajów, które ją wspierają, a także przygotować grunt pod ataki w Ukrainie i być może poza nią.
Przykładem tego jest rozwój nowych form oprogramowania typu ransomware, a także wykorzystanie mediów społecznościowych do sprzedaży ukraińskim odbiorcom pirackiego złośliwego oprogramowania, które umożliwia wstępny dostęp do danych organizacji.
Kampanie spearphishingowe, czyli bardziej precyzyjna wersja ataków phishingowych, są również stosowane, aby wywołać u ofiar wrażenie potencjalnej znajomości z tożsamościami, pod które podszywają się atakujący. Są one kierowane przeciwko podatnym na ataki serwerom stacjonarnym w instytucjach rządowych, informatycznych i organizacjach reagujących na katastrofy w Europie. Poza tym nie ma granic geograficznych, które byłyby wyłączone z prób rosyjskich ataków.
Dodatkowo atakujący, którzy są znani lub podejrzewani o powiązania z rosyjskimi służbami wywiadowczymi, próbowali uzyskać wstępny dostęp do organizacji rządowych i tych związanych z obronnością nie tylko w Europie Środkowej i Wschodniej, ale również w obu Amerykach.
Cały raport został opublikowany 15 marca 2023 roku i można go pobrać ze strony Microsoft: Microsoft Threat Intelligence: A year of Russian hybrid warfare in Ukraine.
Do czego służy oprogramowanie Wiper?
Oprogramowanie Wiper jest używane w celu niszczenia informacji na komputerze lub sieci, na której działa. Może to polegać na bezpowrotnym usuwaniu danych, nadpisywaniu plików lub całkowitym zniszczeniu systemu operacyjnego. Jest to rodzaj destrukcyjnego oprogramowania, które może być stosowane w celu celowego zniszczenia danych lub infrastruktury informatycznej. Rosja wykorzystywała oprogramowanie Wiper w atakach na cele w Ukrainie.
Oprogramowanie Wiper zostało wykorzystane też w kilku innych znanych atakach:
- Jednym z najgłośniejszych przykładów były ataki na irańskie instalacje nuklearne w latach 2010-2012, kiedy to oprogramowanie Wiper (nazwane tam “Flame” lub “sKyWIper”) zostało wykorzystane do atakowania systemów w Iranie i niszczenia danych
- Inne przykłady obejmują ataki na banki i instytucje finansowe, w których oprogramowanie Wiper zostało wykorzystane do niszczenia danych i zaburzania operacji
W każdym przypadku oprogramowanie Wiper było używane jako narzędzie destrukcyjne, które ma na celu zniszczenie danych lub infrastruktury, a nie ich kradzież lub wykorzystanie w inny sposób.
Autor: Jacek Kawik, dziennikarz Vault-Tech.pl
Polecamy również: