Liczba prób wyłudzeń kredytowych oraz kradzieży danych osobowych stale rośnie, jednak wielu z nas wciąż nie jest świadomych, w jaki sposób oszuści zdobywają nasze numery PESEL. Przestępcy znaleźli już nawet metody na sprawdzenie, które numery PESEL zostały zastrzeżone, a które nie. W celu uzyskania naszych danych osobowych, oszuści najczęściej posługują się metodami socjotechnicznymi.
Jak oszuści wykradają numery PESEL? Okazuje się, że najczęściej podszywają się pod instytucje finansowe lub organy rządowe, aby wyłudzić dane. Przykładem są ostatnio pojawiające się fałszywe wiadomości z urzędów skarbowych, które kierują ofiary na strony internetowe przechwytujące poufne informacje.
Osoby, które padają ofiarą takich działań, często są przekonane, że muszą natychmiast zareagować na żądania rzekomej instytucji. Obawa przed konsekwencjami wywołuje stres, co skutkuje zaniedbaniem podstawowych zasad ochrony danych osobowych.
Jakie inne sposoby stosują oszuści, by zdobyć PESEL? Częstą metodą są również rozmowy telefoniczne, w których przestępcy podszywają się pod pracowników banków, twierdząc, że muszą zweryfikować nasze usługi. W takich sytuacjach nigdy nie powinniśmy przekazywać swoich danych osobowych, nawet jeśli rozmowa wydaje się autentyczna.
Należy również być ostrożnym, podając numer PESEL w miejscach publicznych, na przykład w aptece podczas realizacji e-recept. Nawet taka sytuacja może zostać wykorzystana przez oszustów. Aby zminimalizować ryzyko, warto korzystać z aplikacji mObywatel lub mojeIKP, które umożliwiają realizację recept bez konieczności głośnego podawania swoich danych.
Chcąc chronić się przed nieautoryzowanym wykorzystaniem naszego numeru PESEL, warto go zastrzec, co można zrobić za pośrednictwem aplikacji, stron internetowych lub w urzędzie.
Warto podkreślić, że zastrzeżenie numeru PESEL nie wpływa na większość codziennych spraw wymagających użycia danych osobowych, takich jak kwestie urzędowe, zdrowotne, udział w wyborach czy formalności związane z ważnością dokumentów.
Czy znając czyjś PESEL można wziąć kredyt?
Nie ma możliwości uzyskania kredytu lub pożyczki wyłącznie na podstawie samego numeru PESEL. Zarówno banki, jak i instytucje pożyczkowe są zobowiązane do przeprowadzenia szczegółowej weryfikacji tożsamości wnioskodawcy, co oznacza, że wymagają dodatkowych dokumentów, takich jak dowód osobisty oraz informacje dotyczące zdolności kredytowej.
- Banki — udzielają kredytów tylko po pełnej weryfikacji, która obejmuje m.in. sprawdzenie historii kredytowej i dochodów. Sam numer PESEL nie wystarczy do uzyskania kredytu.
- Firmy pożyczkowe — choć mogą oferować mniej formalnych procedur, również wymagają dokumentów potwierdzających tożsamość, takich jak dowód osobisty. Podanie tylko PESEL-u wzbudza podejrzenia o potencjalne oszustwa.
Ryzyko oszustw
Kredyt na PESEL mógłby prowadzić do oszustw, dlatego przepisy prawa wymagają dokładnej weryfikacji tożsamości przed udzieleniem jakiegokolwiek finansowania. Osoby próbujące uzyskać kredyt na podstawie samego PESEL-u powinny być ostrożne, ponieważ takie oferty mogą być nielegalne.
Aby uzyskać kredyt lub pożyczkę, konieczne jest przedstawienie więcej niż tylko numeru PESEL. Wymagane są dodatkowe dokumenty i informacje w celu potwierdzenia tożsamości oraz zdolności kredytowej.
Sprawdź czy ktoś skradł twój PESEL
Aby sprawdzić, czy Twój numer PESEL został skradziony lub zastrzeżony, możesz podjąć kilka kroków.
Od 17 listopada 2023 r. każdy obywatel może zastrzec swój numer PESEL. Aby sprawdzić, czy twój numer jest zastrzeżony, należy skorzystać z systemu e-usług, logując się przez profil zaufany. Możesz to zrobić na stronie rządowej, gdzie po zalogowaniu możesz uzyskać informacje o statusie swojego PESEL-u.
W przypadku podejrzenia kradzieży numeru PESEL, należy jak najszybciej zgłosić to do lokalnego biura policji oraz skontaktować się z biurem informacji kredytowej. Można poprosić o wprowadzenie alertu oszustwa, co może pomóc w zapobieganiu nieautoryzowanym wnioskom kredytowym.
Możesz również sprawdzić, czy twój PESEL został upubliczniony w wyniku wycieku danych (np. z laboratoriów ALAB) na stronie „Bezpieczne dane„.
Autor: Sebastian Zbywarski, dziennikarz Vault-Tech.pl
Sebastian Zbywarski ma ponad 10 lat doświadczenia w branży cyberbezpieczeństwa, bezpieczeństwa danych i technologii. Na co dzień korzysta i korzystał z szyfrowanych pendrive’ów, aby chronić dane przenoszone z biura do klientów i odwrotnie.
Czytaj też: